Tajemnica Jaskini Denisowa jest swego rodzaju sensacją. Wspomniane miejsce zlokalizowane jest w kraju Ałtajskim, będącym jednym z państw związkowych Federacji Rosyjskiej. Dokonano tam niecodziennego znaleziska. W jaskini odnaleziono ludzkie szczątki, jednak nie należą one ani do Homo erectus, ani do Neandertalczyków. Jedna z teorii uznaje, że na około 300 tysięcy lat p.n.e. doszło do skrzyżowania się tych dwóch gatunków i odnalezione kości to właśnie efekt.
Jaskinia Denisowa/fot.tajemniceswiata
Mimo wszystko są to jedynie przypuszczenia, a kim w istocie byli dawni mieszkańcy Jaskini Denisowa i kobieta X?
Gdzie dokładnie umiejscowiona jest jaskinia?
Jaskinia Denisowa, jak już wspomnieliśmy we wstępie, znajduje się w Kraju Ałtajskim, w południowej części Syberii, obecnie wchodzi w skład terytorium Rosji.
W tym miejscu odnaleziono dawne narzędzia, jak również szczątki, które są dość kiepsko zachowane.
Nazwano je Hominidami Denisowa lub Homo Denisowa.
Naukowcy przeprowadzili badania genetyczne znalezionych szczątków.
Wykazano w nich, że budowa DNA Homo Denisowa jest biologicznie całkowicie odmienna od znanych do chwili obecnej gatunków homo.
Nie można zaliczyć ich ani do homo erectus (człowiek wyprostowany, Pitekantrop), ani do Homo neanderthalensis (Neandertalczyk).
Widoczny jest więc znaczący podział zdań w kwestii tego odkrycia.
fot/googlemaps
Niektórzy uznają go za hominina, czyli swego rodzaju przejście ewolucyjne pomiędzy małpą a człowiekiem.
Wedle innej teorii stanowi on krzyżówkę neandertalczyka oraz homo erectus.
Teoria pierwsza jest raczej odrzucana, gdyż kości odkryte w Jaskini Denisowa datowane są na około 30-40 tysięcy lat p.n.e.
Ziarno niepewności zasiewają informację wskazujące, że jaskinia ta zamieszkiwana była już w czasach średniego paleolitu, czyli około 123 tysiące lat p.n.e.
Archeologiczne znaczenie
Jaskinia Denisowa była znana od bardzo dawna.
Jednak dopiero w 1977 roku zauważone zostały jej znaczące walory archeologiczne.
Mimo to wykopaliska, które sprawiły, że miejsce to zostało zauważone, rozpoczęły się dopiero w 2008 roku.
Naukowcy odnaleźli jedynie fragmenty szczątków hominidów.
Do odkryć Instytutu Archeologii i Etnografii Rosyjskiej zaliczają się m.in. dwa zęby należące do jednego osobnika oraz niewielki fragment kości datowany na górny paleolit.
fot/tajemniceswiata/ Replika kości palca różowego znalezionego w 2008 roku w Jaskini Denisowej. Muzeum Nauk Przyrodniczych w Brukseli, Belgia.
Kolejne odkrycia pojawiły się w roku 2010.
Odnaleziono kolejne pozostałości, wedle doniesień, są to niewielkie fragmenty kości, najprawdopodobniej paliczki dziecka w wieku około 5-7 lat.
Znalezione zostały na poziomach 9 oraz 11.
Kwestia dokładnego datowania poszczególnych poziomów układa się następująco: warstwa 9 to górny paleolit, przeprowadzone do chwili obecnej prace wykopaliskowe wskazują na kulturę mustierską, którą precyzyjniej datuje się na 46 tysięcy lat p.n.e.
Natomiast warstwa 11 to okres początkowego górnego paleolitu, czyli mustierien ałtajski, który trwał od 29 do 48 tysięcy lat p.n.e.
Badania nad znaleziskiem
Odkrycie od początku zdawało się iście rewolucyjne.
Jego badaniem zajęli się naukowcy niemieccy z Instytutu Ewolucyjnej Antropologii im. Maxa Plancka, Svante Pääbo i Johannes Krause.
Najbardziej szokujące okazały się badania paliczków.
Ich mitochondrialne DNA (mtDNA) okazało się absolutnie nie przypominać DNA żadnego obecnie znanego Homo.
Zgodnie z przeprowadzonymi badaniami naukowcy wysnuli wniosek, iż należały one do dotychczas nieznanego i niesklasyfikowanego Homo.
Jaskinia Denisowa fot.wikipedia
Zdaniem naukowców ten gatunek wyemigrował z Afryki wcześniej niż Homo erectus, nawet około miliona lat temu.
Nadmienić należy, że poza samymi kośćmi w jaskini odkryte zostały dawne narzędzia, które mogą sugerować wysoki poziom rozwojowy tego gatunku.
mtDNA jest materiałem, który potomstwu przekazuje matka.
Z tego powodu naukowcy potocznie nazywają odnalezione szczątki mianem kobiety X.
Dalsze badania
Wykopaliska w Jaskini Denisowa są nadal prowadzone.
Obecnie badaniom poddawane są zdecydowanie niższe warstwy: 20-12.
Znaleziska z tych rejonów zaliczane są już do późnego środkowego paleolitu, kiedy to obserwowano wykorzystanie specyficznej techniki Levallois.
Była ona związana z rozbijaniem kamieni w czasie, gdy tworzono narzędzia.
Znaleziska datowane są obecnie na 69-155 tysięcy lat p.n.e.
Do chwili obecnej najniższymi odkrytymi warstwami są 21 oraz 22 średniego (środkowego) paleolitu – datowane na 171-182 tysięcy lat p.n.e.
Poczynione w Jaskini Denisowa odkrycia wskazują na jeszcze jedną kwestię.
fot/tajemniceswiata/Jaskinia Denisowa
fot/tajemniceswiata/Jaskinia Denisowa
W czasie, gdy homo erectus rozprzestrzeniał się po świecie, to nie towarzyszył mu jedynie neandertalczyk, ale najprawdopodobniej jeszcze inne gatunki Homo.
Wysoce prawdopodobne więc, że jednocześnie na świecie występowało kilka różnych gatunków Homo.
Nie posiadamy jednak wiedzy odnośnie do tego, czy w jakikolwiek sposób się ze sobą kontaktowały ani tego, w jaki sposób istotnie na siebie oddziaływały.
Kluczową dla nas informacją jest więc, że ostatecznie przetrwał homo Sapiens.
Można jednak przypuszczać, że Homo X- Homo Denisowa, najprawdopodobniej dożył tego czasu i doszło do spotkania jego i obecnego gatunku człowieka.
Co dalej?
Badania w Jaskini Denisowa trwają.
Stanowią ważną wskazówkę w poznawaniu historii człowieka oraz Ziemi.
Czy dowiemy się dzięki nim czegoś więcej o ewolucji?
Czy poznamy nieznane zagadnienia sprzed tysięcy lat?
Wszystko z czasem się okaże, pozostaje nam cierpliwe czekać, na to, co jeszcze zaprezentują nam naukowcy.
Podobny temat już istnieje, ale traktuje trochę o czymś innym.